ABOUT

CONTACT

SUBSCRIBE

do objects stay / μένουν τα αντικείμενα

Απόστολος Ντελάκος

Επιμέλεια: Αλέξανδρος Ψυχούλης

διάρκεια έκθεσης: 06 έως 25 Μαΐου 2016

εγκαίνια έκθεσης: 06 Μαΐου 2016, 9 μ.μ.

Η CASK παρουσιάζει την τρίτη ατομική έκθεση του Απόστολου Ντελάκου “do objects stay / μένουν τα αντικείμενα”, που δημιουργήθηκε για την γκαλερί, σε συνεργασία με τη συλλογή Ιωάννη Κυπαρισσούς. Ο καλλιτέχνης χρησιμοποιεί αντικείμενα της συλλογής, αντίκες, κεραμικά και μικρογλυπτά από ημιπολύτιμους λίθους, εντάσσοντας τα στη δουλειά του είτε ως καθεαυτά εκθέματα που συνυπάρχουν με τα έργα του, είτε ως αφορμή για τη δημιουργία νέων έργων. Κεραμικά, κυρίως πορσελάνες, επιζωγραφισμένες εκτυπώσεις φωτογραφιών αντικειμένων και αντίκες οργανώνονται από τον Απόστολο Ντελάκο σε μια προσωπική αφήγηση.

«Σαπίζοντας σε μαλακές εντυπώσεις»

(χωρίς επιμέλεια)

Ο Α. (καλλιτέχνης) δανείζεται αντικείμενα από τον Κ. (αντικέρ) για να δομήσει μια εικαστική αφήγηση μετά από πρόσκληση του Σ. (γκαλερίστα) ενώ παράλληλα καλεί τον Ψ. (καλλιτέχνη)- εμένα δηλαδή - να επιμεληθώ αυτή την αφήγηση.

«Δεν νομίζω πως χρειάζεσαι κάποιον επιμελητή για την έκθεσή σου», του λέω καθώς πίνουμε τσάι στο σπίτι του (εργαστήριο) στην άκρη της πόλης.

«Έτσι νομίζω κι εγώ», απαντάει χωρίς να δείχνει διατεθειμένος όμως να αποσύρει την πρόταση περί επιμέλειας.

«Ωραία», λέω, ανακουφισμένος θεωρώντας πως η απάντησή του μου αφήνει το περιθώριο να ελπίζω ότι θα γλιτώσω ακόμα μια ευθύνη σ’ αυτή τη ζωή.

Το σπίτι (εργαστήριο), είναι διάσπαρτο από τεφροδόχους, καλοσχεδιασμένες κεραμικές θήκες για τα απομεινάρια της καύσης ανθρώπων που θα αφήσουν τα εγκόσμια με την επιθυμία να αποτεφρωθούν. Ο Α. (καλλιτέχνης) πιστεύει πως αυτό είναι μια ωραία βιοποριστική ιδέα. Συμφωνώ, προσθέτοντας πως το εκλεπτυσμένο του γούστο έχει πολλά να προσφέρει στην μορφολογική εξέλιξη αυτών των σημαντικών σταχτοδοχείων. Μου προτείνει να με αποζημιώσει με μια τεφροδόχο για την επιμέλεια που δεν πρόκειται να κάνω. Τον ευχαριστώ αλλά τον ενημερώνω πως δεν θα ήθελα να καώ όταν έρθει η ώρα. Πως θα προτιμούσα να λιώσω σε λίγο χώμα, να μείνουν μόνο κόκαλα που θα ξεθάψει κάποτε ένας σκύλος για να τροχίσει τα δόντια του. Θα ήμουν πολύ ευχαριστημένος αν ήξερα πως η ύπαρξή μου εν τέλει χρησίμευσε σε κάτι. Η συζήτηση κυλάει πολύ ωραία.

Μεσολαβεί σχεδόν ένας μήνας από την πρώτη συνάντηση. Τον πετυχαίνω να σαπουνίζει την κίτρινη μοτοσικλέτα του. Αφήνει το πλύσιμο στη μέση. Η αυλή του σπιτιού (εργαστηρίου) είναι γεμάτη υπέροχα γύψινα καλούπια. Είναι προφανές ότι η δουλειά έχει προχωρήσει. Γι' αυτό άλλωστε με κάλεσε εσπευσμένα. Πρέπει να παρακολουθώ την εξέλιξη της έκθεσης που δεν πρόκειται να επιμεληθώ.

Μου δείχνει τις βιτρίνες με τα κομψοτεχνήματα.

Τις πορσελάνινες μεγεθύνσεις των μικρών κοσμημάτων που διάλεξε από τη συλλογή του Κ. (αντικέρ).

Τις ανθρώπινες φιγούρες που σβήνει με μπλάνκο από τη φωτογραφία ενός κινέζικου σκεύους.

Δεν τον πιάνω. Κάνω άσχετες ερωτήσεις για να κερδίσω χρόνο. Πόσο κοστίζει ο γύψος οδοντοτεχνίας, αν πειράζει που η σαπουνάδα έχει μείνει πάνω στη μηχανή.

Μου δίνει να διαβάσω ένα κείμενο που περιγράφει τι ακριβώς έχει κάνει. Μιλάει για ανθρώπους αναφέροντάς τους μόνο με ένα αρχικό γράμμα και την ιδιότητά τους. Ο Α., ο Κ., ο Σ. Σαν το γράμμα που καθορίζει ένα σημείο από το οποίο αρχίζει μια ευθεία. Η ευθεία είναι η ιδιότητά τους (οδοκαθαριστής, ασφαλιστής, δημοδιδάσκαλος, κλπ). Το βλέμμα μου σκαλώνει συνεχώς σε κάποια τεφροδόχο από αυτές που βρίσκονται διάσπαρτες στο σπίτι (εργαστήριο). Με κυριεύει η πίστη ότι ο Α. (καλλιτέχνης) θα έκανε υπέροχες τεφροδόχους ακόμα κι αν ήξερε πως δεν πρόκειται να πουλήσει ούτε μία. Σκέφτομαι πως οι ευθείες αυτές κάποτε θα τελειώσουν σε ένα άλλο σημείο που ακόμα δεν έχει οριστεί. Αναρωτιέμαι τι είδους απώλεια τον ταλανίζει αλλά δεν διατυπώνω ποτέ την ερώτηση. Δεν είμαι ο ψυχαναλυτής.

Υιοθετώ την αναφορά σε ανθρώπους με γράμμα και ιδιότητα γιατί έχει πλάκα.

Ο Α. (καλλιτέχνης) είναι ψιλοκουμπωμένο άτομο. Ευγενής, αποστασιοποιημένα κοινωνικός, μετρημένος και αναπάντεχα αυτοσαρκαστικός ανά διαστήματα. Ψάχνω την είσοδο σ’ αυτόν τον αφηγηματικό κόσμο που μου παρουσιάζει και που φαίνεται πως τον έχει ενθουσιάσει. Ξαναθυμάμαι πως δεν υπάρχουν τέτοια περάσματα παρά μόνο έξοδοι από το δικό μου αυτιστικό πύργο ελέγχου. Λειτουργώ.

Τα πράγματα δεν μπαίνουν σε μια σειρά· υπάρχει μια ποικιλία δυνατοτήτων.

Ο Α. (καλλιτέχνης) στήνει ένα ιδιότυπο μουσείο.

Τα αντικείμενα του Κ. (αντικέρ) θα υποστούν μια δραστική επιμέλεια.

Ο Α. (καλλιτέχνης) με θέρμη απουσιολόγου αυθαιρετεί ανενδοίαστα στον αντίποδα της ενοχικής αυθαιρεσίας ενός Μουσειολόγου.

Μέσα στα φορτισμένα εκθέματα του μουσείου διασπείρει λέξεις που έμειναν όταν οι φράσεις των επιστημονικών λεξικών διαλύθηκαν. Αυθαιρετεί συστηματικά, αυθαιρετεί μεθοδικά, αυθαιρετεί ιδιοσυγκρασιακά, γιατί ξέρει καλά πως μόνο αυθαιρετώντας δημιουργείς μια τάξη που κάνει υποφερτή την βεβαιότητα ότι «τίποτα δεν τακτοποιείται οριστικά».

Όταν ο Α. (καλλιτέχνης) στέκεται εκστασιασμένος μπροστά σε ένα αντικείμενο του παρελθόντος, γνωρίζει πως εκτός των άλλων χαρακτηριστικών η γοητεία του αντικειμένου οφείλεται στο ιδανικό του μέγεθος. Επίσης ο Α. (καλλιτέχνης) πιστεύει ακόμα στους ανθρώπους. Σαν παίχτης όμως ενός παιχνιδιού που παιχνιδιάρηδες ερευνητές έχουν επινοήσει και που θα μπορούσαμε να του δώσουμε τον τίτλο «τι θα συνέβαινε εάν», επιτίθεται σ’ αυτό που πιστεύει χωρίς τεκμήρια. Αλλάζει το μέγεθος, εξαφανίζει τον άνθρωπο, και τότε μέσω της απουσίας του το αλλαγμένο, το εξαφανισμένο, επιστρέφει με ανυπόφορη δύναμη. Η απώλεια μεγεθύνει, η μεγέθυνση επαναπροσδιορίζει, το επαναπροσδιορισμένο είναι το νέο που ήρθε απ’ το παρελθόν.

Το αφήγημα που με την πρώτη ματιά μου φάνηκε αναίμακτο, αρχίζει να μοιάζει σπαραχτικό. Οι αραδιασμένοι τεφροδόχοι στα πόδια μου, προορισμένοι να φιλοξενήσουν τ’ αποκαΐδια ενός σώματος, η μπλάνκο ευθανασία των ανθρώπινων μορφών, τα απολιθώματα μέσα στις αντίκες, η επανάχρηση λέξεων που δίνουν νέο νόημα στα αντικείμενα του παρελθόντος, το up-cycling αυτού που μένει.

Ο Α. (καλλιτέχνης) φτιάχνει ένα αφήγημα για τα ιζήματα της ανθρωπότητας και τη δυναμική τους, αλλά το κάνει ταπεινά, όπως πλένει την κίτρινη μηχανή του, ένα ανοιξιάτικο απόγευμα, στην αυλή του σπιτιού (εργαστηρίου), στην άκρη της πόλης.

Αλέξανδρος Ψυχούλης

do objects stay / μένουν τα αντικείμενα

Ο κ. Σ. (γκαλερίστας) με προσκάλεσε να επιλέξω αντικείμενα του κ. Κ. (αντικέρ) και να παράξω με αυτά, μια καινούργια δουλειά η οποία θα δειχθεί στην γκαλερί του.

Ο κ. Κ. είχε όλη την καλή διάθεση να με ξεναγήσει στη συλλογή του και να μου επιτρέψει να δανειστώ όσα αντικείμενα ήθελα.

Επέλεξα είκοσι. Τα επέλεξα με μόνο κριτήριο την συγκίνηση που μου προκάλεσαν. Σαν αρχάριος συλλέκτης δηλαδή ή σαν επισκέπτης μουσείου που σταματά μπροστά στα έργα που τον αιχμαλωτίζουν χωρίς καν να καταλαβαίνει γιατί σταματά στα συγκεκριμένα και όχι σε κάποια άλλα.

Από μικρό μου άρεσε να τακτοποιώ αντικείμενα βάζοντας τα το ένα δίπλα στο άλλο. Μου άρεσε να παρατηρώ πως η (ανα)τοποθέτηση τους δημιουργούσε (νέες) ιστορίες. Τώρα που το σκέφτομαι συνειδητοποιώ πως στην πραγματικότητα αυτό που μου έκανα ονομάζεται μοντάζ. Μόνο που ήταν ένα μοντάζ με αντικείμενα αντί για εικόνες.

Έχοντας “παίξει” αρκετά με τα αντικείμενα στο εργαστήριο μου με τον τρόπο που περιέγραψα παραπάνω, συνειδητοποίησα αυτό που όλοι γνωρίζουμε: oι επιλογές εμπίπτουν πάντα σε patterns.

Τεσπα.

Άφησα κατά μέρους αυτή την παρατήρηση και συνέχισα σκεπτόμενος τον ορισμό της αντίκας. Κατέληξα στο συμπέρασμα πως πρώτα απ' όλα μια αντίκα είναι ένα αντικείμενο που έχει επιζήσει του ιδιοκτήτη της. Για την ακρίβεια έχει επιζήσει όλων των ιδιοκτητών της, εκτός του σημερινού.

Vanitas, vanitatum θα έλεγε κανείς, αλλά εκτός από αυτό το μάλλον θλιβερό χαρακτηριστικό - που όμως είναι και αυτό που ανεβάζει την τιμή της - οι αντίκες είναι αντικείμενα που προκαλούν ενδιαφέρον και που γενικά λόγω του έντονου διακοσμητικού τους χαρακτήρα προκαλούν μάλλον καλή διάθεση. Η επιφάνεια τους από άποψη υλικού, χρώματος και υφής είναι επιλεγμένη με κριτήριο να έλξει. Η κατασκευή τους είναι άψογη. Το μέγεθος τους είναι σχετικό με την ανθρώπινη κλίμακα μιας και κατά βάση πρόκειται για χρηστικά αντικείμενα, οπότε τις περισσότερες φορές είναι μικρό και φιλικό. Η αξία μεγάλη (όπως είπαμε). Η ιστορία που μεταφέρουν απλή. Οι θεατές γοητεύονται.

Από την περίοδο που ήμουν φοιτητής είχα αναπτύξει μια ιδιαίτερη σχέση με τις αντίκες. Ειδικά με τις κεραμικές. Πέρασα πολύ χρόνο διαβάζοντας για αυτές. Ο λόγος του ενδιαφέροντος μου δεν μου είναι ξεκάθαρος αλλά αυτό είναι κάτι που δεν με προβληματίζει. Πιστεύω πως δεν είναι απαραίτητο να ξέρω τα ψυχαναλυτικά ελατήρια της δουλειάς μου. Δουλειά μου είναι να παίρνω σοβαρά τα συμπτώματα της καθώς επίσης και να παραμένω συνεπής στην αντιμετώπισή της.

Σκεφτόμουν με αφορμή την πρόταση των κ. Σ. και κ. Κ., αν θα είχε ενδιαφέρον να έπαιρνα όλα τα χαρακτηριστικά που ανέφερα παραπάνω και να τα πείραζα. Τι θα συμβεί αν, για παράδειγμα, αλλάξω το μεγέθους; Αν δημιουργήσω μικρές ομάδες και τις απομονώσω από τα υπόλοιπα αντικείμενα; Αν υπογραμμίσω τη διακοσμητικότητα, τοποθετώντας τα πάνω σε χρωματιστά πετρώματα; Αν προσθέσω γραπτό λόγο ανεβάζοντας το volume της αφηγηματικότητας; Πως θα τροποποιηθεί η πρόσληψή τους μέσα από αυτούς τους χειρισμούς;

Η έκθεση do objects stay / μένουν τα αντικείμενα προκύπτει από αυτές τις σκέψεις.

Επιπλέον αφηγείται μία ιστορία. Πιθανόν να διαβάζεται δύσκολα και να φαίνεται εκνευριστικά ελλειπτική. Ζητώ προκαταβολικά συγνώμη για την όποια ταλαιπωρία.

Επέλεξα ένα επιστημονικό κείμενο το οποίο μιλάει για τη διαδικασία εγκόλπωσης φυτών μέσα σε ορυκτά (την πρώτη ύλη των αντικών που διάλεξα) και του αφαίρεσα λέξεις. Δημιουργήθηκε έτσι μια νέα αφήγηση καθόλου επιστημονική, αντίθετα πολύ υποκειμενική. Κάνοντας το, συνειδητοποίησα πως χρησιμοποίησα τον ίδιο μηχανισμό αφήγησης που χρησιμοποιούν και τα ίδια τα αντικείμενα: αφήγηση με κενά.

Προσωπικά δεν με ενοχλούν αυτά τα (λεκτικά) κενά. Ενσυναισθητικά κατανοώ πως τα συναισθήματα για τα οποία μιλάνε είναι οικουμενικά.

Απόστολος Ντελάκος

Στην έκθεση παρουσιάζονται επίσης και δυο παλαιότερα έργα - “πρόγονοι” αυτής της δουλειάς.

Ντελάκος Απόστολος (1973)

Αποφοίτησε το 2006 από την Σχόλη Gerrit Rietveld Academie του Άμστερνταμ, από το τμήμα Visual Arts. Συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στο Sandberg Institute, τμήμα Autonomous Applied Arts από όπου αποφοίτησε το 2010.

Έχει πραγματοποιήσει 2 ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε περισσότερες από 35 ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό (Άμστερνταμ, Ρόττερνταμ, Βερολίνο, Παρίσι, Κωνσταντινούπολη, Ξούτζου Κίνα, Αθήνα κ.α.).

Έχει αποσπάσει τα βραβεία: “Edith van der Aa”// βραβείο καλύτερου graduation project από τη Gerrit Rietveld Academie το 2006 και το “Βραβείο DMY”// βραβείο καλύτερης ομαδικής παρουσίασης design project στο DMY-Festival Βερολίνο, 2009. Η βράβευση από το DMY συνοδεύτηκε από έκθεση την ίδια χρονιά στο Bauhaus Archiv Museum του Βερολίνου.

Εργάζεται ως εικαστικός, ως διδάσκων εργαστηρίου στο Μ.Π. “Μετα_Βιομηχανικός Σχεδιασμός” του τμήματος Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και ως εκπαιδευτικός στο κ.δ.α.π. Νεάπολης της Κοινωφελούς Επιχείρησης του Δήμου Βόλου.

Zει και εργάζεται μεταξύ Βόλου και Αθήνας.