ABOUT

CONTACT

SUBSCRIBE

ArtNEWS

 ΓΙΑΝΝΗΣ ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΣ

 Ιερός Άνεμος

  Elika Gallery

  Εγκαίνια: Τετάρτη 8 Φεβρουαρίου 2017

 8 Φεβρουαρίου – 18 Μαρτίου 2017

Η νέα έκθεση του Γιάννη Θεοδωρόπουλου δανείζεται τον τίτλο της από τον σωτήριο άνεμο που, κατά τον Ιαπωνικό μύθο, κατέστρεψε τον Μογγολικό στόλο αποτρέποντας την ξένη εισβολή. Αναφερόμενος ποιητικά πιο πολύ στη λυτρωτική και ταυτόχρονα καταστροφική ιδιότητα του ανέμου, ο τίτλος συνοψίζει τα βασικά θέματα που πραγματεύεται η ενότητα έργων που παρουσιάζεται· από την ανάγκη για προστασία και φροντίδα, ένα στοιχείο που συναντάμε σταθερά στη δουλειά του ήδη από τη σειρά των Θερμοκηπείων του 1999, έως τις έννοιες της πίστης, της λατρείας, του έρωτα, της εξιδανίκευσης και κυρίως, της ιερότητας. Στο ‘Σκυριανό Καρεκλάκι σκεπασμένο με Ιερό Άνεμο’ –όπου ο άνεμος εξαπλώνεται και στον τίτλο του έργου– στο προσκήνιο βρίσκεται η αμφίθυμη σχέση με την παράδοση που ξεκινάει μεν από το συλλογικό, αλλά παραπέμπει και στην προσωπική ιστορία και παράδοση. Η λειτουργία του Ιερού Ανέμου είναι αντίστοιχη και στην ‘Ουράνια Γλυκύτητα’. Εδώ μια θρησκευτική εικόνα είναι σκεπασμένη με διαφανές πλαστικό, ένα προστατευτικό κάλυμμα το οποίο δημιουργεί ταυτόχρονα και μια απόσταση από  την πνευματική παράδοση που μένει σκεπασμένη, κρυμμένη, παραδομένη στη λήθη. Στα ‘Ομοιοπαθητικά’ ερχόμαστε αντιμέτωποι με την έννοια της θεραπείας, στο ‘Άτιτλο’… ψάρι με την έννοια της συντήρησης, της διάρκειας στο χρόνο, ενώ στον ‘Παρνασσό’ τα λουλούδια παραπέμπουν στην άνοιξη, την αναγέννηση κλπ. Ο Ιερός Άνεμος όμως έχει ένα διττό χαρακτήρα: Αφενός είναι σωτήριος, αφετέρου διαθέτει μια καταστροφική, ανεξέλεγκτη δύναμη. Έννοιες όπως αυτή της προστασίας παρουσιάζονται στα έργα αλληλένδετες με εκείνες του θανάτου, του τέλους. Τα ομοιοπαθητικά άλλωστε είναι φάρμακα, το ψάρι είναι νεκρό, η θρησκεία και η πίστη ένας διαρκής αγώνας ενάντια στο θάνατο και το σεντόνι δεν αποτελεί παρά ένα σάβανο. Η εσωτερική αντιπαλότητα που χαρακτηρίζει τα έργα διαφαίνεται ενίοτε και στους τίτλους τους, όπως για παράδειγμα στο ‘Χειμωνιάτικο Φως’ (ταυτόχρονα και μια αναφορά στον Μπέργκμαν); Φως, αλλά χειμωνιάτικο· σκληρό και λίγο.

 

Εμποτισμένη με μια έντονη ποιητικότητα αλλά κι ένα αίσθημα μελαγχολίας και ρομαντισμού, η έκθεση εξετάζει τη σχέση με το παρελθόν και τη συνεχή διαπραγμάτευση με αυτό, καθώς και τη λειτουργία της μνήμης. Ένα μεγάλο μέρος του έργου του Θεοδωρόπουλου, σίγουρα από το 2002 και μέχρι σήμερα, δομείται γύρω από το πατρικό του σπίτι που είναι ταυτόχρονα και το στούντιό του. Η σχέση του οικογενειακού αυτού σπιτιού με τη θεματολογία των έργων του έχει συζητηθεί εκτενώς στο παρελθόν και είναι κάτι που συνεχίζει να απασχολεί τον καλλιτέχνη και στην παρούσα έκθεση. Άλλωστε η  οικογένεια και τα ίχνη της, ή μάλλον πρωτίστως τα ίχνη της, είναι ο κατ’εξοχήν Ιερός Άνεμος.

 

Εξίσου σημαντική είναι και η σχέση του οικογενειακού σπιτιού με το εργαστήριο, τον τόπο παραγωγής του έργου. Στην Γεωγραφία του Σπιτιού, η Αkiko Busch παρατηρεί ότι η εργασία στο σπίτι συνεπάγεται μια μεγαλύτερη ελευθερία και σημειώνει ότι, κατ’ επέκταση, οι άνθρωποι που δουλεύουν στο σπίτι αναπτύσσουν τις δικές τους μικρές, προσωπικές ιεροτελεστίες γύρω από τον τρόπο που εργάζονται σχετικά με τον τόπο. Δεν είναι μόνο το ίδιο το σπίτι αλλά κυρίως η προηγούμενη ή και παράλληλη ζωή του που επηρεάζουν τη διαδικασία παραγωγής έργου. Στην περίπτωση του Θεοδωρόπουλου η εμμονική σχεδόν χρήση του σπιτιού ως εργαστήριο, ως μέσο και ως θέμα παρουσιάζει μια αντίστοιχη ιδιοσυγκρασιακή σχέση. Η προσοχή, η διακριτικότητα και η ευλάβεια με την οποία έχουν συγκροτηθεί οι εικόνες παραπέμπουν σε μια μορφή ιεροτελεστίας που φαίνεται να ξεκινάει από την εν λόγω σχέση με το  σπίτι και συχνά να αποτυπώνεται και στα ίδια τα έργα.

 

Αν και η προσωπική ιστορία του καλλιτέχνη παραμένει στενά συνυφασμένη με τη δουλειά του, οι φωτογραφίες της νέας αυτής ενότητας παίρνουν μια μεγαλύτερη απόσταση από τις οικογενειακές αναφορές των τελευταίων εκθέσεων. Το λεξιλόγιο δεν αλλάζει, γίνεται όμως πιο επιλεκτικό. Ενώ στα έργα συναντάμε θέματα και μοτίβα γνώριμα από προηγούμενες δουλειές, ο συμβολισμός λειτουργεί κυρίως σε συλλογικό επίπεδο. Από τα βελούδινα υφάσματα μέχρι την εικόνα που παραπέμπει στη θρησκευτική παράδοση, ο καλλιτέχνης επιλέγει εσκεμμένα το προσωπικό που ενέχει το καθολικό, ανοίγοντας έτσι στον θεατή ένα διευρυμένο πεδίο περιπλάνησης.

 

Οι εικόνες που παρουσιάζονται είναι από τη μια ιδιαίτερα καθημερινές για να είναι σκηνοθετημένες και, ταυτόχρονα, ιδιαίτερα ποιητικές ώστε να έχουν απλά ‘συμβεί’. ‘Χτίζονται’  στο σπίτι-εργαστήριο σαν γλυπτικές συνθέσεις που δε θα βγουν ποτέ στο χώρο. Μεταμορφώνονται σε εσωτερικά τοπία που την ίδια στιγμή επιτρέπουν και μια αναπάντεχη θέαση του ‘έξω’. Σαν τοπία, αποτελούν κατασκευάσματα μιας εσωτερικής διεργασίας που περιγράφουν την πραγματικότητα και, ενώ δεν την καταγράφουν, δίνουν την εντύπωση ότι θα μπορούσαν.

 

Κάθε μια από τις εικόνες της έκθεσης συνοψίζει και αντανακλά όλες τις υπόλοιπες και την έκθεση στο σύνολό της. Το ίδιο κάνει και μια από τις μικρότερες σε μέγεθος, όπου η φωτογραφία ενός τοπίου αχνοφαίνεται πίσω από το ημιδιάφανο ριζόχαρτο που καλύπτει την οθόνη, ή αλλιώς το ‘Τοπίο στο Σχινιά σκεπασμένο με Ιερό Άνεμο΄. Πολυεπίπεδη, μεστή, με συνοχή, αναφέρεται στο τοπίο αλλά και την αναπαράσταση, στο μέσο της φωτογραφίας αλλά και στην ίδια τη δημιουργική και παραγωγική διαδικασία. Ταλαντεύεται ανάμεσα στη γοητεία της εικόνας, τη γοητεία του αντικειμένου αλλά και του αμαλγάματος των δύο, ανάμεσα στον φετιχισμό της εικόνας και τη συνειδητοποίηση αυτού. Δείχνει και αποκρύπτει, εστιάζει στο καθημερινό ενώ το καλύπτει με ένα πέπλο μυστηρίου. Αφορά τόσο στην επιθυμία όσο και στις αναστολές. Ο σκεπασμένος Σχινιάς μιλάει για τις εικόνες που πέρασαν αλλά και γι αυτές που θα ΄ρθουν.

 

Το συσσωρευτικό αποτέλεσμα των εικόνων έχει να κάνει με αυτή την ήπια αναγκαιότητα της παραπάνω φωτογραφίας. Αυτή φαίνεται άλλωστε να είναι και η πολιτική διάσταση του έργου του Θεοδωρόπουλου: η έμφαση που δίνει στην ανάγκη της δημιουργίας –και η ίδια η δημιουργία– ενός χώρου στον οποίο μπορεί να συγκροτηθεί απ΄την αρχή αυτό που δεν περιγράφεται παρά μόνο ως θαυμάσιο, ως πολύτιμο, ως ιερό· αυτό που στις μέρες μας εκλείπει και του οποίου η απώλεια είναι βίαιη.

 

 

 

Eιρήνη Mπαχλιτζανάκη

Eiκαστικός